Er zijn maar weinig buurten in Brazilië - zelfs in de wereld - die de charme hebben van Leblon, in de zuidelijke zone van Rio de Janeiro. Leblon is zonder enige twijfel het favoriete adres voor de elites van de politieke, economische en culturele wereld in de 'Cidade Maravilhosa'. Zij vinden er het beste van wat een consument verlangen kan op het vlak van gastronomie, shopping, bars en een bruisend nachtleven. Leblon biedt ook alle karakteristieken van een residentiële wijk. Ondanks de ligging aan het strand, naast het mondaine Ipanema, zijn er in Leblon plekjes die een atmosfeer vertonen die men enkel in het binnenland kan vinden. Het is dan ook geen wonder dat de wijk een topper is in de Braziliaanse vastgoedwereld. Dat werd nog maar eens bevestigd door een rapport, opgemaakt door het bekende bedrijf Lopes Consultoria de Imóveis, gepubliceerd in het tijdschrift Época.

Vraag & aanbod

Er zijn praktisch geen gronden meer beschikbaar in Leblon, ondanks dat er nog steeds een potentiëel is aan kandidaat-bewoners. De wijk is dus een perfect voorbeeld van de werking van vraag & aanbod. Volgens Lopes was er in 2013 slechts één bouwproject in deze wijk met niet meer dan 5 luxe-appartementen. Ieder appartement (van 150 m2) werd verkocht aan R$ 5,3 miljoen, ofwel R$ 34.870 per m2. Dit is veel meer dan in eender welke andere wijk in Brazilië, maar nog altijd onder bepaalde internationale standaarden zoals nabij Central Park in New York, of Hyde Park (foto) in Londen.

En de rest van Brazilië?

De tweede duurste wijk van Brazilië is Itaim Bibi, in São Paulo. De prijs per m2 bedraagt er R$ 22.940, 35 % goedkoper dan in Leblon. Bewoners van Itaim hebben enkele gesofisticeerde shoppings in de buurt, en de populaire handelsstraat Rua João Cachoeira die midden door de wijk loopt. Daarnaast zijn er twee fraaie stadsparken: Ibirapuera en Parque do Povo. Wie in Itaim woont kan niet echt rekenen op een rustige nacht; het nachtleven is er luidruchtiger dan sommigen zouden wensen. Ook de traditionele wijken Ibirapuera en Jardim Europa staan hoog in de ranking van de vastgoedprijzen. Van de 25 meest gevaloriseerde wijken van Brazilië bevinden zich er 18 in São Paulo, en 4 in Rio de Janeiro. Uiteraard staat dit niet los van de lokale levensduurte.

De studie van Lopes brengt ook enkele verrassingen. De lijst van de wijken met (gemiddelde) dure prijzen per m2 betreft niet alleen hoofdsteden maar ook andere zoals Niterói (Rio de Janeiro), Campinas en Santos (São Paulo) en Jaboatão (Pernambuco). Deze lijst wordt aangevoerd door de hoofdstad Brasília met R$ 10.960/m2, bijna het dubbele van het nationaal gemiddelde (R$ 5.560/m2), berekend op basis van de lanceringen door bouwbedrijven in het ganse land, in 2013.

De grootste verrassing van het onderzoek was Goyânia. De hoofdstad van deelstaat Goiás kan een waardestijging van 39,2 % noteren in de ranking van de prijzen per m2. Ook andere middelgrote steden noteerden een hoog gemiddelde qua waardestijging: Sumaré (São Paulo) met 29,2 %, São José (Santa Catarina) met 26,3 % en Vila Velha (Espírito Santo) met 24,2 %, dit ondanks een lager gemiddelde van de prijzen/m2 op zich.

De studie toont ook aan dat de vastgoedprijzen beginnen te stabiliseren, dit na de explosie van de voorbije jaren. Het gemiddelde van de prijzen van nieuwe projecten in Rio de Janeiro stegen in 2013 met 9,7 %, iets meer dan de inflatie en minder dan in de vorige jaren. In andere hoofdsteden waren de stijgingen beneden de inflatie; op bepaalde plaatsen daalden ze zelfs. Dit was het geval voor Brasília (een daling van 0,5% i.v.g. met 2012), in Curitiba (minus 6 %) en in Florianópolis (minus 24,6 %!). Deze dalingen kunnen uitgelegd worden door de gewijzigde economische perspectie van de kandidaat kopers, aldus Secovi (patronale vereniging van de bouwsector).

Vastgoedbubbel?

Sommigen menen dat er gevaar dreigt voor een vastgoedbubbel in Brazilië, o.m. Robert Shiller, winnaar van de Nobelprijs voor economie in 2013. Hij toonde zich bezorgd door te zeggen dat de vastgoedmarkt van Brazilië nog steeds in ontwikkeling is en dat vergissingen niet kunnen uitgesloten worden. Ex-president van de Banco Central Henrique Meirelles nuanceert enigszins door te stellen dat "er duidelijk enkele regio's zijn in Rio de Janeiro en São Paulo waar een vastgoedbubbel bestaat, maar dat die - in tegenstelling tot wat er in de USA gebeurde - de Braziliaanse economie zeker niet gaan verstoren".

Een en ander wordt stevig ontkend door mensen uit de immobiliënwereld. Het voornaamste argument bestaat erin dat woonkredieten in Brazilië slechts 8 % uitmaken van het PIB (bruto nationaal product), dit in tegenstelling met de USA (70 %) en Groot Brittanië (75 %).

Hoe het ook zij, door de voorzichtigheid van de kandidaat kopers werd het aantal lanceringen verminderd. M.a.w., de voorzichtigheid van de kopers vertaalt zich in een gelijkaardige houding van de vastgoedmarkt. Hierdoor zal het aantal lanceringen van nieuwe projecten ongeveer gelijk zijn aan dat van 2013. En dat was geen slecht jaar, ondanks de politieke en economische onzekerheden. Het is zo goed als zeker dat de vraag naar woningen in de betere wijken niet zal afnemen, integendeel.

Second Home

Naast de vraag naar dergelijke wijken is het zondermeer een feit dat de Brazilianen de weg vinden naar een tweede woning, meestal gebruikt als vakantieverblijf. Het succes van het Tree Bies Resort aan de noordelijke kust van Salvador (Bahia) is een van de vele voorbeelden. Het project, jaren geleden opgestart door een groep Belgische investeerders, zag zijn doelgroep in een snel tempo wijzigen naar Braziliaanse kopers. De derde fase van hun project (foto hieronder), de bouw van drie nieuwe blokken appartementen aan zee, werd aangekondigd in 2013.

Op dit moment is al 80 % van de eerste twee blokken verkocht, aan Brazilianen. De investeerders zagen zich verplicht om de infrastructuur aan te passen aan de verhoogde vraag: een ruimere parking, een groter restaurant, een nieuw receptie lokaal. De planning van deze aanpassing is al klaar, de werken gaan weldra beginnen.

Hetzelfde kan vastgesteld worden in Praia do Forte (foto hiernaast), dichterbij de hoofdstad Salvador. Ondanks de reeds beschikbare infrastructuur van appartementen en handel, wordt er nog altijd uitgebreid. De toegangsweg Linha Verde zal weldra (over een of twee maanden) beschikken over vier volle wegstroken om het toenemende verkeer in goede banen te leiden. Idem dito in andere toeristische regio's.

Nogal wat Brazilianen zijn al voorbij aan de zucht naar een eigen woning en willen nu hun status bevestigen op een andere manier, door te reizen, door het bezitten van een eigen plekje om uit te rusten. Het mag geen enkele twijfel leiden dat hier nog erg veel kansen liggen voor de verstandige investeerder.

Bronnen: Época - Banco Central - Lopes Consultoria

De samenwerking tussen België en Brazilië kent een lange geschiedenis. Naarmate het land zich economisch opwerkte, ruimden de ngo's plaats voor ondernemers, studenten en academici. De Europese Unie is de grootste handelspartner van Brazilië, voor de VS en China.

Het was met de rode loper en veel eerbetoon dat ex-president Lula in 2009 door Herman Van Rompuy, toen eerste minister en Yves Leterme, minister van Buitenlandse Zaken, werd ontvangen. Er werden toen zes samenwerkingsakkoorden gesloten, onder meer over sociale zekerheid, lucht- en ruimtevaart, en over Europalia Brazil.

In oktober 2011 was Dilma Rousseff hier om die Europalia plechtig te openen en in februari dit jaar nam de Braziliaanse president in Brussel deel aan de zevende Bedrijventop Brazilië - EU, waar onder meer de mogelijkheid voor de aanleg van een optische kabel tussen Europa en Brazilië besproken werd, na de NSA-afluisteraffaire.

Wat ons bindt

De EU als blok is de voornaamste handelspartner van Brazilië en goed voor 22,2 procent van Brazilië's totale buitenlandse handel. De export vanuit de EU neemt sinds 2006, toen de betrekkingen tussen Europa en Mercosur opnieuw geactiveerd werden, jaarlijks met 15 procent toe. De export vanuit Brazilië groeit jaarlijks 16 procent.

Voor België staat Brazilië op de 18de plaats als exportbestemming, ter waarde van 3,3 miljard euro. Brazilië komt op de 22ste plaats in de lijst van landen waar België van aankoopt. Voor FIT, Flanders Investment and Trade, is Brazilië momenteel de tweede sterkste groeier, na de Verenigde Arabische Emiraten.

Onze relatie zit dus in de lift. Er wonen ook nogal wat Belgen in Brazilië, en omgekeerd. Volgens het Braziliaanse consulaat-generaal in Brussel verblijven er officieel 43.000 Brazilianen in ons land, terwijl 5000 landgenoten hun vaderland ruilden voor Brazilië.

Waar België goed in is  

‘Size doesn’t matter’, antwoordt Didier Vanderhasselt, consul-generaal voor België in São Paulo, op de vraag wat zo’n kleine dwerg als België voor de reus Brazilië kan betekenen. ‘We zijn een klein land, maar we hebben op vele domeinen topkwaliteit in huis.’ Rond de honderd Belgische bedrijven zijn in Brazilië actief.

Er zijn de groten, zoals Bekaert, Umicore, Solvay, Barco, Picanol, Arcelor-Mittal, Le pain Quotidien en Callebaut. Maar ook internationale kmo’s, zoals Skylane Optics, Fomeco of Deslee-Cama. Altissia, bijvoorbeeld, biedt online taallessen aan. De chemische sector spant de kroon, op de tweede plaats komen de machines, gevolgd door de dienstensector.

Vanderhasselt: ‘De Brazilianen weten heel goed wat ze nodig hebben en wij spelen daar met ons netwerk volop op in. Spitstechnologie in milieu, havenmanagement, logistiek, farmaceutica, grote baggerwerken. Wij zijn de kameleons van het internationale bedrijfsleven: we integreren ons steeds heel goed in het plaatselijk economisch weefsel, wat ten koste gaat van onze zichtbaarheid. Maar Brazilianen weten die integratie wel te waarderen.’  

Op niet-commercieel vlak zijn er tussen België en Brazilië heel wat akkoorden rond onderwijs en uitwisseling tussen universiteiten, er is onder meer een akkoord voor samenwerking rond onderzoek op nucleair vlak met SCK-CEN uit Mol of in de ruimtevaart met het Centre Spatial de Liège.

Opportuniteiten

Brazilië is al lang geen ontwikkelingsland meer, het is een opkomende economie, die het afgelopen decennium fors gegroeid is. En dat biedt mogelijkheden.

Yves Lapere, hoofd van het kantoor van FIT in São Paulo: ‘Voor de baggeraars DEME en Jan De Nul is er hier heel wat te doen. Brazilië heeft 8000 kilometer kust en op vlak van verdiepen, aanleggen en moderniseren van havens kan er hier nog wel wat gebeuren. APEC, het Vlaams opleidingscentrum voor havenlogistiek, verzorgt  jaarlijks tientallen opleidingen. Omgekeerd verkopen we België hier ook als toegangspoort tot Europa, met de havens van Gent, Antwerpen en Zeebrugge en de luchthaven van Zaventem.’

Bron:  Alma De Walsche - MO - Mondiaal Nieuws - Lees het volledige artikel hier.
Foto: Dilma Rousseff met voormalige Belgische premier Ives Leterme - Ricardo Stuckert/PR

Door de stijging van het aantal financieringen voor het aankopen van een woning, en de (over?) valorisatie van het Braziliaanse vastgoed, liet de Braziliaanse centrale bank een onderzoek uitvoeren naar de weerstand van de Braziliaanse banken. Dat onderzoek wees uit dat de financiële instellingen van het land bestand zijn tegen een mogelijke vastgoedbubbel. De resultaten werden vandaag bekend gemaakt, op drie maanden van het WK in Brazilië.

Economisten die de vastgoedmarkt op de voet volgen, denken dat het WK een einde zal maken aan de voortdurende waardevermeerdering van het Braziliaanse vastgoed. Naar verwachting zal die waardestijging zijn top bereiken na afloop van het sportieve evenement. In de Verenigde Staten leidde dit tot ernstige problemen voor de financiële instellingen omdat vele families hun leningen niet meer konden betalen.

Volgens de Banco Central zijn de Braziliaanse banken voorbereid op een mogelijk fenomeen als dit en zullen ze het enkel moeilijk krijgen wanneer de prijzen van het vastgoed een daling zouden kennen die de limiet van 45% zou overschrijden, eerder onwaarschijnlijk. Mocht de daling 55% bedragen, dan is het vrijwel zeker dat er enkele instellingen overkop zouden gaan. Zowel de eerste als de tweede veronderstelling overstijgt de daling (van 33%) die de Verenigde Staten meemaakten in een periode van drie jaar.

M.a.w., de Braziliaanse banken zijn resistent en goed gewapend tegen een mogelijke vastgoedbubbel, op zich goed nieuws voor de verstandige investeerder die 1) het juiste tijdstip uitkiest om te investeren, 2) zich goed informeert vooraleer te investeren en last but not least 3) zich laat begeleiden door betrouwbare mensen ter plaatse met de nodige know-how, ervaring en kennis van de Braziliaanse realiteit.

Presidente Dilma Rousseff is in haar nopjes over de net uitgegeven werkloosheidscijfers van haar land. Het jaar 2013 werd afgesloten met 4,3% werkloze Brazilianen. Volgens haar weerspiegelt dit resultaat een land dat werk schept.

De cijfers werden vrijgegeven door het Braziliaanse Instituut voor Geografie en Statistieken, het IBGE. Deze instelling houdt de cijfers van de werkloosheid bij sinds 2002. Dilma vergeleek ook de verhoogde werkgelegenheid voor jongeren en kleurlingen vanaf 2003, toen haar partij de PT het roer nam: "In 2003 had 53,8% van de jongeren tussen 18 en 24 een baan, nu bedraagt dat cijfer 59,2%. Bij de zwarte bevolking ging de groei van 48,5 naar 53,5%", zo twitterde ze. Dilma concludeert hieruit dat de ongelijkheden in Brazilië afnamen.

Een belangrijke conclusie is het feit dat er nu veel meer Brazilianen officiëel tewerkgesteld zijn in de privé-sector, met een "carteira de trabalho". De proportie van het aantal mensen dat nu bijdraagt aan de sociale zekerheid is hierdoor gevoelig gestegen.

De privatisering van de luchthavens Galeão (Rio de Janeiro) en Confins (Minas Gerais) bracht meer dan 20 miljard reais op voor de Braziliaanse regering, een bedrag dat alle verwachtingen overtrof, aldus presidente Dilma Rousseff. De veiling vond plaats in São Paulo (BM&FBovespa).

Een groot deel van de moderne geschiedenis van Brazilië is gekenmerkt door grote economische verschillen, hemelsbrede afstanden tussen zeer arm en zeer rijk. Vandaag is Brazilië een belangrijke pion in de globale economie waar de middenklasse zorgt voor een boom in de dagelijkse consumptie. De verschillen werden uitgevlakt. Bekijk het filmpje hieronder en trek uw conclusies!

Deze week werd de nieuwe Ford Ka voorgesteld in Camaçari, Bahia. Het model werd er ontwikkeld en zal vanaf 2014 in productie gaan. Aan de pers werd enkel een versie met vijf deuren voorgesteld. Een nieuwe naam is niet uitgesloten.

In feite gaat het om het nieuwe instapmodel van Ford dat ook buiten Brazilië zal worden aangeboden. Het uitzicht verschilt radicaal met dat van de Ka, er zijn maar weinig details die daaraan herinneren. De nieuwe rooster volgt het patroon van de Fusion en de nieuwe Fiesta. De achterzijde vertoont gelijkenis met die van de Volkswagen Gol, erg populair in Brazilië. Details over de motor of de verschillende versies werden nog niet verstrekt door Ford. De lancering kadert in de lijn van de Ecosport die vrij goed onthaald werd en ook ontwikkeld werd in Brazilië. Ford hoopt erop dat het nieuwe basismodel even goede verkoopscijfers haalt, ook in Azië en in Europa. De autobouwer verwacht een stijging van 35% in het segment van compacte voertuigen, voornamelijk in Zuid-Amerika en in Azië, twee continenten waar de verkoop op dit vlak momenteel de helft uitmaakt van hun productie.

Het nieuwe model werd voorgesteld onder de naam Ka, maar zal gebouwd worden op hetzelfde platform als dat van de Ecosport en de nieuwe Fiesta, vandaar dat een naamswisseling niet uitgesloten wordt. De voorstelling vond plaats in aanwezigheid van minister Fernando Pimentel (ontwikkeling, industrie en buitenlandse handel), Bill Ford, de grote baas van Ford over de ganse wereld, en Jaques Wagner, gouverneur van Bahia.

Vorig jaar hebben in totaal 87.787 buitenlanders zich laten inschrijven bij de "Receita Federal" (ministerie van financiën) en bekwamen op die manier hun CPF.

De afkorting CPF betekent "Cadastro de Pessoa Física". Een CPF is te vergelijken met een Belgisch rijksregisternummer of een Nederlands Sofi-nummer. Men heeft een CPF nodig voor een heleboel zaken zoals bvb. het kopen van een auto of onroerend goed, de jaarlijkse belastingsaangifte, het openen van een bankrekening (wat pas kan na het bekomen van een verblijfsvergunning) of het registreren in computersystemen van winkelketens of online shops. Het nummer wordt steevast opgevraagd en is vrijwel onmisbaar voor eenieder die zich in Brazilië wil vestigen. Tot voor kort stond dat nummer op een kaartje (foto), maar dit werd afgeschaft. Een bewijs van inschrijving kan op eender welk moment opgevraagd worden via het internet waar ook kan vastgesteld worden of het nummer regulier is, m.a.w. in regel met de fiscale plichten van de burger in kwestie.

De stijging van het aantal aanvragen door vreemdelingen is niet gering. I.v.g. met het jaar 2001 is dat aantal nu verdrievoudigd. Ook de aanvragen tot het bekomen van een RNE (Registro Nacional de Estrangeiros) stegen aanzienlijk. Deze Braziliaanse identiteitskaart voor vreemdelingen wordt uitgerijkt door het departement voor vreemdelingen, bij het ministerie van justitie, na de goedkeuring van een al dan niet tijdelijke verblijfsvergunning. In 2002 woonden er 22.418 buitenlanders op een legale manier in Brazilië. Vorig jaar liep dat cijfer op tot 1.466.584.

Specialisten op het vlak van migratie menen dat die forse stijging het resultaat is van de stabiliteit van het land na de regering Lula, gekoppeld aan een gunstig economisch klimaat, mede dankzij de vooruitzichten inzake het ontginnen van de nieuwe petroleumvelden voor de kust van Brazilië. In de laatste decennia van de 20ste eeuw verlieten veel Brazilianen hun land; die stuatie is nu omgekeerd, Brazilië werd opnieuw een bestemming zoals dat ook al in de 19de eeuw het geval was toen velen een nieuwe toekomst zochten in Rio de Janeiro, destijds beschouwd als de toekomstige Zuid-Amerikaanse metropool.